8 May 2014

KASTAMONU'NUN ÇOK FAZLA GELİŞMEYEN BİR ŞEHİR OLMASININ NEDENLERİ

Kastamonu Cumhuriyet tarihinden bu yana ekonomik gelişmeyi sağlayamadı. Kastamonu’nun altyapıya yönelik kamu yatırımlarından özellikle 1950’lili yıllardan sonra gerektiği gibi yararlanamadığını ve devletin ekonomik politikaları daha çok başka bölgelere odaklanmıştır. İl ekonomisi geniş ölçüde tarıma dayanır. Gayri sâfî hâsılanın % 40’ı tarımdan sağlanır. Sanayi son yıllarda gelişmeye başlamıştır. Ormancılık gelişmiştir.
Kastamonu’nun yüzölçümünün % 74.6’ sı dağlık ve ormanlık, % 21.6’sı plato, % 3.8’i ovadan oluşmaktadır. Kastamonu ili çoğunlukla engebeli arazilerden oluşmaktadır, ilin kuzeyinde Batı Karadeniz Dağları bulunmaktadır. Karadeniz sahiline paralel olarak İsfendiyar (Küre) Dağları il merkezinin kuzeyinde, güneyinde ise yine doğu batı uzantılı Ilgaz dağları yer alır. Bu nedenle de Kastamonu’nun modern tarıma elverişli bir il değildir, çünkü ekim alanları ve ovalar çok azdır. Modern tarımın uygulanamaması il ekonomisini olumsuz yönden etkilemiştir.  Ekime müsait yerler ancak akarsu vadileridir. Vadilerde sulama yapılabilmekte ise de, engebeli arazide sulama yapmak mümkün olamamaktadır. Yer şekillerinin engebeli olması, gübre ve modern araç kullanılmasını zorlaştırmaktadır.  Sebzecilik az gelişmiştir, ancak vadi etrafında küçük ovalarda göze çarpar. Tarımın yeterince gelişmemesi nedeniyle, hayvancılık büyük bir gelişme göstermiştir.
Kastamonu ilinde madencilik önemli ölçüde gelişme göstermediği için, madenlere bağlı sanayi de az gelişme göstermiştir. Bu nedenle sanayi daha çok orman ve tarıma dayalıdır. Sanayiye bağlı olarak da, şehirleşme oranı az olmasına ve hizmet sektörünün gelişememesine sebep olmuştur.
Dağların denize paralel uzanması Kastamonu şehir ekonomisi açısından bir engel oluşturmaktadır. Bu durum kıyı ile iç kesim arasındaki etkileşimi olumsuz yönden etkilemektedir. Dağların denize paralel olması ile beraber yükselti hemen kıyı bölgeden başlamaktadır. Bu durum kıyı bölgelerinde büyük ovalarında yer almamasında, buna bağlı olarak kıyı şeridinde şehirleşme, balıkçılık, modern tarım, deniz ve karayolu ulaşımı ve sanayi gibi beşeri unsurlar fazla gelişememiştir.
Kastamonu’nun az gelişmesinde diğer bir etken ise kentin sahip olduğu coğrafi konumdur. Kastamonu ulaşım coğrafyası açısından zayıf kalmıştır, çünkü İstanbul ve Ankara karayolu ulaşımına göre sapada kalmıştır. Doğu- istikametinde olan E-80 bağlantı yolu ve D-100 karayolları Kastamonu’nun güney kısmından geçmektedir.  Bilindiği gibi önemli yol güzergahlarında bulunan kentler ekonomik yönden büyür ve ayrıca ekonomik çeşitliliği de artar. Yer şekillerinde dolayı ulaşım genellikle doğu-batı ekseninde bir akış göstermektedir. Ayrıca il dâhilinde karayolu güzergâhları da yetersizdir. Kastamonu’da yeni açılan havaalanı, kenti ulaşım coğrafyası açısında bir gelişme sağlanması beklemektedir.
Ayrıca Kastamonu İstanbul ve Ankara gibi büyük kentlere yakın olması nedeniyle, bu kentlere olan göçü Cumhuriyet tarihi boyunca giderek artmıştır.  Ekonominin sönmesiyle Kastamonu’nun büyük bir göç verme sorunu ile karşı karşıya kalmıştır. İl, çok geniş bir alanı kapsamasına rağmen 2013 ‘de sahip olduğu nüfus sadece 133 bindir. Kastamonu, ülkemizin en çok göç veren illeri arasında yer alıyor, günümüzde yaklaşık 1,5 milyon Kastamonulu İstanbul’da yaşıyor.  Ekonomik yönden az gelişmişlik, ekonomisine yansıması da göç vermek şeklinde olmuş, insanlarımız ne yazık ki doğdukları yerde değil doydukları yerde yaşamaya mahkum olmuşlardır. Bu göçler, ekonomik gelişmenin en önemli olan insan unsurunu kaybedilmesine sebep olmaktadır.
Kastamonu sınırları içerisinde yer alan İnebolu Limanı kapasitesi ve hinterlandı bakımından az gelişmesi nedeniyle, il ekonomisine yeterince katkıda bulunamamıştır. İnebolu Limanı, Ankara ve çevresine en yakın mesafeli liman olmasına rağmen, limanın hinterlant alanı çok küçük olmasından dolayı çok fazla gelişme gösterememiştir. Limana ait son 5 senelik istatistiki bilgilere göre, limana gelen gemi sayısı yalnızca 1175’dir. Deniz ulaşımı için genellikle diğer limanlar kullanılmakta, örneğin Türkiye’ye gelen ve giden gübre için sadece Samsun limanı kullanılmak zorunda kalınmıştır. Kuzey-güney istikametinde olan ulaşım, fiziki nedenlerden dolayı çok gelişmemiştir. İnebolu-Kastamonu-Çankırı devlet yolu Kastamonu’yu Karadeniz ve İç Anadolu’ya bağlamasında rağmen, bu güzergah fazla gelişmemiştir.
Sonuç olarak, Kastamonu ilinin az gelişmiş olmasında daha çok fiziki koşullar olmaz üzere beşeri unsurlar da etkili olmuştur.  İklimsel ve fiziksel koşullar, hayvancılık ve ormancılık sektörlerini gelişmesini sağlarken, şehir dahilinde ulaşım ve etkileşimi olumsuz yönde etkilemiştir. Bu olumsuzluklar şehir ekonomisinin fazla gelişememesine ve kentten dışarı göç vermesine sebep olmuştur.
Faydalanılan Linkler;
tr.wikipedia.org/wiki/Kastamonu 
maps.google. com

haber7.com, Bakan Zeybekçi’den Kastamonu için çağrı, Ekonomi, İş Dünyası. 

Mukaddime’nin Coğrafi Kaynakları